Gerrie Koster is een tevreden klant van de LOK.

“In eerste instantie wilden wij de bestaande installatie vervangen en hebben daarvoor advies gevraagd aan de LOK. Inmiddels hebben wij een ander gebouw aangekocht welke geschikt gemaakt wordt voor de zondagse diensten en is het oorspronkelijke plan “on hold” gezet. Zodra meer duidelijk is zullen wij opnieuw contact opnemen met de LOK om te komen tot een goede en geschikte installatie. “

Op welke manier ben je bekend geraakt met de LOK?

De LOK was bekend bij de Zaankerk (Botenmakersstraat 114, Zaandam)

Waarom heb je voor de LOK gekozen toen u een technisch probleem ontdekte?

Omdat wij reeds lid waren van de LOK.

Wat was het probleem en hoe heeft de LOK dit opgelost?

De bestaande installatie was gedateerd, gaf veel storingen en was gebruikers onvriendelijk.

Heb je tips voor de LOK?

Niet direct, wij zijn correct geholpen door de LOK.

Wat vind je belangrijk aan kerktechniek en speel jij daarin een rol?

Zelf weet ik weinig af van de kerktechniek op zich, wel weet ik wat ik fijn vind wanneer ik in de kerk zit. Behalve vanuit mijn functie binnen het bestuur, kan ik vanuit dat perspectief dan ook zeker mijn steentje bijdragen. Uitgangspunt voor mij is dat het in de kerk gaat om God, om wie Hij is en wat Hij voor ons wil betekenen. Het is dan ook mooi wanneer je je met elkaar daarop kan focussen. De techniek die daarbij gebruikt wordt moet dan ook goed zijn. Iets waaraan je je niet mag storen, maar waardoor juist bepaalde drempels voor individuen worden verlaagd. Goed beeld en geluid is daarbij van wezenlijk belang.

Is er wel voldoende aandacht bij kerkbestuurders voor de techniek?
Of een willekeurige kerk die overtuiging deelt betwijfel ik. Mijn indruk is dat kerken beeld en geluid beschouwen als een belangrijk item maar dat ze niet altijd weten wat ze daarin kunnen verbeteren of wat er nog meer mogelijk is.

 Welke uitdaging zie je voor de LOK?
Aan de LOK is het dan ook de uitdaging om de relevantie en bestaansrecht van de organisatie te bewijzen en de kerken te ondersteunen in de kwaliteit van beeld en geluid.

“Ik kan me niet anders herinneren, dan dat ik geboeid was door techniek en door daar zelf mee bezig was. Dingen zelf maken, vond ik geweldig leuk, ook al kon je die prima (en misschien wel veel beter) in de winkel kopen. Maar ik had altijd iets van: “dat kan ik ook zelf maken”.

Nu denkt u misschien dat ik van mijn hobby ook mijn vak heb gemaakt, maar dat is niet het geval. Integendeel, ik heb altijd bewust een heel andere hobby naast mijn betaalde werkzaamheden gehad, om te voorkomen dat ik daarin te veel zou verkokeren. Weliswaar ben ik de techniek trouw gebleven, maar niet in de elektrotechniek, doch in de civiele techniek (weg- en waterbouwkunde).”

Als kind was mijn grote voorbeeld de broer van mijn moeder, die instrumentmaker was. Dat leek me echt helemaal het einde (nog steeds trouwens). Zo verschenen er van mijn hand o.a.: een schemerlamp, een trommel, visloodjes en aangepaste Dinky-Toys. Ik vond het ook geweldig om zaken te demonteren (“slopen”, noemde mijn oma dat) en aldus de werking en de samenstelling ervan te doorgronden. Menig uurwerk is aldus in onderdelen in een blikken busje terecht gekomen, in afwachting van het moment dat deze weer in elkaar gezet zouden worden. Dat is mij echter nooit gelukt. En van sommige(nu ongetwijfeld begerenswaardige antieke) horloges kan me dat nog steeds spijten. Die busjes heb ik overigens nog heel lang gehad.

Met de natuur- en scheikundelessen op de middelbare school, groeide ook de interesse in experimenteren. Thuis water ontleden in waterstof en zuurstof (achteraf best gevaarlijk) of het bouwen van een elektromagneet, nadat ik het principe ervan in mijn natuurkundeboek had gelezen. Wat ik toen niet en nu wel begreep, is waarom dat ding het nooit deed: de benodigde stroom werd geleverd door een (door mijn oom ter beschikking gestelde) transformator, waar uiteraard wisselspanning vanaf kwam. En tja, dan wordt het nooit wat met zo’n elektro-magneet.

Gaandeweg ontstond ook de interesse in geluid en geluidsversterking. En de eerste zelfbouw luidsprekerbox was een feit. Maar oh, wat heb ik daar een hoop voor afgepuzzeld. Want hoe zat dat nou met weerstanden en vermogens en fase en ik weet al niet wat? Want omdat daar een groot gedeelte van mijn spaargeld aan op was gegaan, wilde ik wel graag dat het een hele goede werd! Omdat er toen nog geen internet was (we schrijven ca. 1960), kon ik alleen maar veel vragen stellen en proberen mijn antwoorden in (hobby)tijdschriften te vinden.

Die interesse in geluid heeft zich gaandeweg uitgebreid naar alle facetten van de elektro-akoestiek. En met het groeien van de kennis, nam ook het bezit aan (deels zelfgebouwde) meetapparatuur toe.

Inmiddels was ik als onderzoeker werkzaam bij TNO, en dat opende ongekende mogelijkheden. Niet alleen was daar een afdeling elektronica met deskundige medewerkers, die ik in de pauze met mijn vragen lastig kon vallen, er was ook een keur aan meetinstrumenten, die ik zo nu en dan mocht gebruiken. Het hoogtepunt daarbij was een draagbare (!) oscilloscoop, zodat je eindelijk kon zien wat je hoorde! Ideaal. Later heb ik die ook zelf gekocht en dat is nog steeds met afstand de beste aanschaf die ik heb gedaan.

Ook door de muziek (er wordt bij ons in het gezin enthousiast gemusiceerd) ben ik mij steeds meer gaan toeleggen op het maken, en afwerken van geluidsopnamen. Eerst met een cassette recorder. Later met een spoelen recorder, wat tenslotte de felbegeerde Revox werd. Dat was zo’n beetje het beste dat je als amateur kunt bereiken. En nu gaat alles volledig digitaal met de pc als multi-track recorder en mobiele studio voor de afwerking. Omdat mijn zoon voor zijn beroep videobeelden maakt, kunnen we nu samen hele mooie, professionele dvd’s maken van concerten of andere uitvoeringen. Daar worden de uitvoerenden vaak erg blij van.

Pas na mijn pensionering heb ik me daar volledig op gestort, zodat ik nu, naast mijn werkzaamheden voor de LOK, werkzaam ben als ringleidingkeurder bij de NVVS en als vrijwilliger / theatertechnicus in het Parktheater in Alphen aan den Rijn. Daar komt de opgedane kennis van geluidstechniek me goed van pas en heb ik en passant ook het nodige van licht en belichting geleerd.

En knutselen doe ik ook nog steeds, maar nu als vrijwilliger / klusser bij het Gilde in Alphen. Daar helpen we mensen met klusjes thuis, die zelf niet (meer) kunnen uitvoeren en waarvoor het ze de middelen ontbreekt om er een vakman voor in te schakelen.

En natuurlijk doen ook de kinderen zo nu en dan een beroep op me en mogen we inmiddels opa en oma zijn voor drie kleinkinderen. Ook dat is feest!

Alles bij elkaar heb ik geen enkele behoefte om het woord ‘verveling’ weer in mijn woordenboek op te nemen, nadat ik dat er al heel lang geleden uit geschrapt had. Juist ook het bezig zijn met en voor anderen geeft namelijk ontzettend veel voldoening en dan hoef je je ook nooit te vervelen!

Arie Reij: voormalig voorzitter van de commissie Techniek van de LOK. Nu: coördinerend bestuurslid Techniek van de LOK en senior LOK-adviseur.

Elektronica was mijn werk en is mijn hobby. Mijn oudere broer was elektricien en daardoor was ik op mijn tiende al met lampjes en draadjes aan het knutselen. Dus naar de L.T.S. elektrotechniek. Ondertussen was een andere broer een cursus Radiotechniek van Maxwell aan het volgen. Dat vond ik ook wel interessant en heb de cursus van buiten geleerd. En natuurlijk een versterker uit die lessen gebouwd. Een buizenversterker met EL84, ECC81 en AZ41 met 5 watt vermogen voor een kristal pick-up. Naderhand nog een 10 watt balans versterker gebouwd met 2 x EL84. (Uit het boekje “schakelingen voor amateurs” van Philips) Deze had ook nog een voorversterker voor een dynamisch pick-up element.  Deze voorversterker had een EF86 en dat ruiste behoorlijk. Allemaal mono natuurlijk. Tijdens het leren op de L.T.S. werkte in mijn vrije tijd bij Radio Centrum in Utrecht. Daar wilde ik na de L.T.S. direct gaan werken. Foute beslissing natuurlijk, maar ik heb er veel geleerd. In de avonduren ben ik toen gaan studeren bij Rens & Rens Radioschool te Hilversum. Deze had een avondschool in de Hamburgerstraat in Utrecht. Het lukte me om het diploma Radiotechnicus N.E.R.G. te halen. Na 5 jaar Radio Centrum heb ik 42 jaar bij het K.N.M.I. in De Bilt gewerkt als elektronicus bij de afdeling Seismologie. Fotograferen doe ik ook veel. Vroeger met de Practica spiegelreflex, zelf zwartfilm ontwikkelen en afdrukken en tegenwoordig met de digitale camera.

In 1988 ben ik gaan helpen met het plaatsen van luisterkastjes bij oudere mensen aan de kerklijnen van het PTT net. Dan ga je ook eens kijken naar de geluidsinstallatie in de kerk. Tot je schrik zie dan een zware draadgewonden potentiometer over de 100 volt uitgang van de versterker om het totaal (master) volume te regelen! Er was wel een sfeermicrofoon maar die was gewoon hoorbaar in de kerkzaal.

Geluidsversterking in een kerk is een vak.
Zo lang de kerkgangers en kerkradioluisteraars niet klagen over het geluid in de kerk heeft het geen prioriteit. Maar als de kerk bezoekers en luisteraars hoofdzakelijk uit ouderen bestaat dan wordt een goede geluidsinstallatie erg belangrijk. Met ringleiding!

Op dit moment ben ik bezig de uitzendingen (via kerkomroep.nl) van de kerken te beoordelen en analyseren. Dan merk je al gauw dat er voor De Lok nog heel wat advies werk te doen is.